Waarom ik een fan ben van transactionele analyse – voor mezelf én voor jou!
Systemisch werken, voice dialogue, NLP… In ‘coachingsland’ vind je een waaier aan opleidingen, psychologische modellen, methodes, en communicatiemodellen. Daar gebruik ik graag verschillende van. Maar waar ik echt ‘fan’ van ben, is de transactionele analyse (TA).
Vallende kwartjes
Toen ik voor het eerst over TA hoorde, vielen er meteen een heleboel muntjes bij mij, van ‘Wauw, hier kan ik écht meteen iets mee!’ Het oogt vrij simpel, waardoor het makkelijk is om in de praktijk toe te passen. En daar hou ik wel van.
Alwéér hetzelfde
TA houdt zich bezig met gedrag en communicatie tussen 2 (of meer) mensen. Tussen mensen is er interactie. Maar eigenlijk willen, hopen, of proberen we iets te bereiken met die interactie. Vandaar dat de TA spreekt over ‘tránsactie’ (transactionele analyse) in plaats van interactie. We zijn ons er alleen niet altijd van bewust dat we iets proberen te bereiken met ons gedrag of met onze communicatie. We hebben geleerd om op bepaalde manieren te reageren en te communiceren. Vaak werkt dat prima zo. Maar soms is onze automatische piloot van reactie en communicatie niet helpend of effectief.
Misschien ken je dat wel, van die momenten dat een gesprek vervelend verloopt. En je achteraf denkt ‘He jakkes, nu ging het alwéér zo, terwijl ik dat helemaal niet wilde.’ TA kan je helpen doorgronden wat jij daar (onbewust) in doet en hoe de ander daarop reageert. Wat is de spreekwoordelijke rode lap waar de ander (of jij) als een stier op reageert? Als je dit doorhebt, kan je een volgende keer kiezen om anders te reageren, vanuit diverse andere opties. Met mogelijk een bevredigender en effectiever resultaat.
Moet je als coachingscliënt TA snappen?
Nee, eigenlijk niet. Het spreekt mij heel erg aan om zo naar mensen te kijken en naar situaties met mensen. Maar dan vooral als ik – of een ander – denkt ‘Dit wérkt niet, ik word hier helemaal gék van.’ Als coachingscliënt hoef je geen kennis van Transactionele Analyse te hebben. Als dat nuttig is, breng ik die kennis wel in. Bijvoorbeeld als ik merk dat een cliënt vaak reageert vanuit een negatief Structurerende Ouder (sterk oordelend of zelfs veroordelend) en dat dat in de praktijk ineffectieve communicatie of wrijving in de samenwerking met collega´s of opdrachtgevers veroorzaakt. Het helpt om een frisse blik op de situatie te werpen, waardoor de cliënt meer inzicht krijgt in wat zij of hij zelf doet en hoe de ander daarop reageert.
Verhelderende blik
TA is daarmee geen ‘toverstokje’ dat alles wel even oplost. Uiteindelijk gaat een cliënt zélf aan de slag met een situatie, want ook ik schud de oplossingen niet uit mijn mouw. Maar TA geeft ons wel een verhelderende spiegel in handen om met een andere, mildere blik naar onszelf en naar een situatie te kijken.
Foto: Erik Kottier (c)
